Venkel groente of kruid

Van venkel is alles eetbaar

Wat in de supermarkt als groente wordt aangeboden is meestal enkel de "knol" van de venkel.
Indien je ze zelf kweekt, kan je ook stengels en het fijne groene blad gebruiken in allerlei bereidingen.
Een ideaal duo is venkel met wortelen.
Lekker echt lekker !
Venkel of Foeniculum vulgare is redelijk gemakkelijk te kweken.

Venkel of Foeniculum vulgare volgens Wikipedia

Venkel of Foeniculum vulgare is een plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae).
Het is een naar anijs smakende plant die als kruid gezien wordt (de takken en draadachtige bladeren), maar ook als groente en dan vooral de verdikking van de onderkant van de steel die aan de voet van de knolvenkel groeit. Bij bladvenkel ontbreekt de knol. De venkelplant kan tot boven manshoogte groeien.

De zaden staan al eeuwenlang bekend om hun geneeskrachtige werking.
Ze worden op verschillende manieren tot medicijn verwerkt.
De krachtigste vorm daarvan is de venkelolie, die uit de zaden wordt geperst.
Een andere mogelijkheid is het trekken van extracten (bereid als thee) uit de zaden.

Venkelzaad kan onder meer helpen bij darmproblemen en menstruatiestoornissen.
Ook wordt het gebruikt om borstvoeding te stimuleren aangezien de etherische olie die van de zaden wordt gemaakt een grote hoeveelheid anethol (een fyto-oestrogeen) bevat.
Bovendien worden er bepaalde medicijnen uit venkel gewonnen.

Venkel is oorspronkelijk afkomstig uit Azië en werd via middeleeuwse handelsroutes naar Europa vervoerd.
Vooral in Zuid-Europa wordt de plant veel verbouwd en is een belangrijk ingrediënt van onder meer salades. Kauwen op venkelzaad onderdrukt het hongergevoel.
In vroeger tijden kauwden gelovigen die nuchter ter kerke gingen soms venkelzaad tijdens de kerkdienst.

Gebruik van venkel

De groente is snel gaar en licht verteerbaar. Venkel is niet alleen warm te bereiden, maar kan je ook rauw eten. Dan echter fijn gesnipperd te mengen in salades. De smaak en geur van knolvenkel is anijsachtig, een beetje zoet maart toch pittig en fris. Je gerechten krijgen er een zuideuropees tintje mee.

Het geeft een anijsachtige smaak. De fijne blaadjes worden als garnering en smaakgever gebruikt. Ook in combinatie met visgerechten wordt venkelgroen veel gebruikt. De smaak en geur van knolvenkel is anijsachtig, een beetje zoet en toch pittig.
Klik hier voor het basisrecept van venkel en tientallen andere recepten met venkel

Venkel Plantkundig

In de natuur bestaat maar één soort venkel: Foeniculum vulgare. De wetenschappelijke naam verwijst naar het Latijnse woord voor hooi en duidt op de fijnheid van de bladeren. Foeniculum vulgare is een tweejarige tot overblijvende plant met stevige wortel en ronde, hoge stengel. De bladeren zijn drie- tot viervoudig geveerd en de blaadjes zijn draadvormig. De kleine, diepgele bloempjes zitten in grote schermen. De vruchten zijn aanvankelijk blauw berijpt en later grijsbruin. Venkel bloeit in normale omstandigheden pas in het tweede jaar van juni tot de herfst. Alle plantedelen geuren aromatisch. .
Binnen de soort Foeniculum vulgare is een verdere onderverdeling mogelijk:

Foeniculum vulgare, subsp. piperitum - ezels- of pepervenkel, die vooral op Sicilië wordt aangetroffen.
Het zaad heeft een scherpe (bittere) smaak.

Foeniculum vulgare, subsp. vulgare (syn. Foeniculum vulgare, subsp. capillaceum) - tuinvenkel.
Hiertoe behoren de volgende variëteiten:
var. vulgare - wilde venkel
var. dulce - zoete of kruidige venkel, die vooral in Frankrijk geteeld wordt voor zaadwinning. Het zaad heeft een zoete, anijsachtige smaak.
var. azoricum - dit is de enige variëteit die "bollen" vormt en als groente wordt gegeten. Hierbij maakt men van oorsprong onderscheid tussen: Bolognese venkel met korte, brede, vlezige bladstelen die rauw zoals bleekselderij kunnen worden gegeten en Florentijnse venkel met bladstelen die 10 cm lang en 5 tot 6 cm breed zijn. Deze worden vooral gekookt gegeten. Dat is de venkel van Florence, de "finocchio" van de Italianen.

Geschiedenis van de Venkel

Al in de Romeinse tijd werd venkel gebruikt als kruid. In de Middeleeuwen werd venkel eerst naar Zwitserland gebracht, vooraleer het naar nog meer noordelijk gelegen streken gebracht werd. Daarom zijn veel knolvenkelrassen van Zwitsere oorsprong. Het gekende, traditionele zaadvaste ras "Fino" en de verbeterde, meer schietbestendige vorm "Zefa Fino" zijn in Zwitserland ontwikkeld.

De teelt van venkel werd vroeger voornamelijk in de landen rond de Middellandse Zee aangetroffen. Vooral in Italië is de teelt van venkel belangrijk tijdens de herfst, winter en vroege voorjaar. In Nederland wordt venkel op grote schaal geteeld sinds 1979 en is het een zomer- en herstteelt.

De venkelfamillie

Venkel behoort tot de familie van de schermbloemigen, waartoe heel wat bekende groentesoorten behoren. Kervel, selder, wortelen, pastinaak, peterselie zijn de bekendste. Dille, het kruid dat eveneens tot deze familie behoort lijkt uiterlijk heel goed op venkel, maar heeft een holle stengel. Bij venkel is de stengel gevuld.

Venkel ziet eruit als een knol, maar is in werkelijkheid een samengegroeide laag van verdikte bladscheden van de plant. Eigenlijk zouden we dus moeten spreken over 'bolvenkel'. De vorm van deze bladscheden, en dus ook de gevormde ‘bol’, kan variëren van kort en breed tot smal en langwerpig. Vooral het ras, maar ook de temperatuur, de daglengte en de bepalen voor een stuk de vorm. De ronde vorm is het meest gegeerd. Een platte bol is dikwijls het gevolg van groeiremmingen door bijvoorbeeld slechte grondstructuur of te natte en te koude grond. In de bladoksels van de bol en aan de overgang tussen bol en wortel zitten zijknoppen die zich, vooral bij oudere rassen en bij ongunstige groeiomstandigheden, tot zijscheuten ontwikkelen.

Teeltwijze Venkel

Venkel is zo één van die groenten die je beter teelt in zomer en najaar. Alhoewel dit door de opkomst van verbeterde rassen stilletjes aan een minder groot probleem wordt, zal venkel toch nog altijd de neiging hebben om te bloeien als je de teelt vroeg aanvat.
Twee voorname oorzaken van opschieten zijn: te koude opkweektemperaturen en/of te koud de eerste weken na het uitplanten, wat een groeistilstand veroorzaakt en
lange dagen tijdens de groei
Logisch dan ook dat knolvenkel in de maanden juni-juli snel doorschiet Als je vroeg uitzaait, doe dit dan dan onder glas.
Zowel een temperatuur boven de 24 graden als beneden de 7 graden remt de groei. Naast een koud voorjaar zijn dus ook warme zomers een remmende factor op de optimale groei van venkel.

Vroege teelt Venkel

Vroeger kan ook (onder warm glas), maar de hobbytuinder zaait onder glas vanaf begin april.
Daarna verspenen in potjes en na een opkweekperiode van ongeveer vier weken, bij gunstige weersomstandigheden, uitplanten vanaf begin mei. Zijn de nachten nog koud, dek dan af met vliesdoek of wacht met planten tot na half mei is het niet meer nodig af te dekken.

De afstand is 30 cm x 30 cm of, als je ruime rijen wil, op 45 x 20 cm ( 11 planten per m2) Wacht niet te lang met uitplanten, want een groeistilstand in de potjes bevordert het opschieten. Oogsten kan dan vanaf juli.